CFRR – Singapore tồn tại văn hóa cà phê truyền thống bên cạnh các hoạt động thương mại cà phê
Mặc dù có diện tích nhỏ, Singapore là một trong những thành phố hiện đại bật nhất Đông Nam Á. Điều khiến Singapore trở nên thú vị và sôi động là sự pha trộn nền văn hóa cùng tôn giáo của Ấn Độ, Trung Quốc, Malaysia và châu Âu. Singapore được xem là quốc gia đa văn hóa với sự hội tụ của nhiều cộng đồng khác nhau. Văn hóa Singapore mang âm hưởng đa dạng, phong phú trong mọi lĩnh vực từ văn học, nghệ thuật, truyền thông đến ẩm thực. Chính vì vậy, văn hóa thưởng thức cà phê Singapore cũng không phải ngoại lệ.
Từ lâu, người dân trên khắp Singapore đã có thói quen chia sẻ với bạn bè những tách cà phê robusta ngọt ngào, đậm đà, được pha chế từ các ‘kopitiam’. Ngày nay, cũng như các thị trường tiêu thụ lớn trên thế giới, chất lượng cà phê Singapore ngày một nâng cao với độ phủ rộng của các cửa hàng cà phê specialty trên khắp hòn đảo Singapore.
Được mệnh danh là con rồng châu Á, Singapore dẫn đầu các quốc gia về tốc độ tăng trưởng kinh tế và xã hội. Vậy ngành cà phê ở Singapore đóng góp gì cho sự phát triển chung của đất nước? Văn hóa cà phê Singapore đến từ đâu và phát triển như thế nào?
Nguồn gốc hình thành và sự phát triển của cà phê Singapore
Lịch sử cà phê Singapore diễn ra khá phức tạp và có thể bắt nguồn từ nhiều nơi trên thế giới do hoạt động thương mại phong phú và sôi động của đất nước này. Được xem là một trung tâm thương mại và cảng giao thương tự do, Singapore nói chung và văn hóa cà phê nói riêng, chịu nhiều ảnh hưởng từ khách du lịch và thương gia ở khắp nơi trên thế giới qua hàng trăm năm.
Văn hóa Singapore là sự tổng hòa của cả phương Đông và phương Tây. Lịch sử cà phê ở Singapore bắt nguồn từ những quán cà phê ‘kopitiam’ đầu tiên được mở vào thế kỷ 19 bởi người Trung Quốc. Những quán này được xây dựng nhằm đáp ứng nhu cầu của những người nhập cư châu Âu đến Singapore. Họ cần lượng caffeine cố định để chống chọi trong cả ngày. Những người đầu bếp Trung Quốc chế biến món ăn cho người lao động châu Âu có sở thích uống cà phê là nguyên nhân dẫn đến sự ra đời của ‘kopi’.
Đến nay, ‘kopitiam’ vẫn tồn tại như là một lựa chọn truyền thống thay thế cho các chuỗi cửa hàng cà phê. thuật ngữ này bắt nguồn từ sự kết hợp của ‘kopi’, tiếng Mã Lai có nghĩa là cà phê, và ‘tiam’, là tiếng Hokkien (Phúc Kiến) và Fujianese có nghĩa là cửa hàng.
Ở các kopitiam, cà phê được phục vụ, thường là robusta, là cà phê rang cùng với đường và bơ động vật hoặc thực vật để tạo ra hương vị caramel bơ. Nhiều kopitiam tự rang cà phê và sử dụng hạt cà phê nhập khẩu từ các quốc gia ở Đông Nam Á, như Indonesia.
Sự kết hợp của các hương vị cà phê địa phương khá hấp dẫn đối với người châu Âu. Tuy nhiên, người dân Singapore địa phương lại không đủ khả năng mua loại hạt arabica mà hầu hết người dùng cà phê yêu thích. Vì vậy, họ sử dụng hạt robusta do các thương nhân từ Indonesia mang đến để phát triển cách ủ, tạo ra cà phê có độ ngon ngang bằng với các loại được cung cấp ở phương Tây.
Cà phê ở các kopitiam, gọi là kopi, được pha như một loại đồ uống đậm đặc, dùng làm nền cho các loại đồ uống khác. Khi gọi cà phê ở các kopitiam, có khá nhiều lựa chọn để thêm vào kopi. Hương vị đậm đà thường được che đi bởi sữa đặc và đường. Một số nơi còn cho rằng có đến 100 cách khác nhau để tạo ra tách cà phê kopi.
Đôi nét về ‘kopi’ ở Singapore
Nguồn gốc của ‘kopi’ và ‘kopitiam’
Sự hình thành của ‘kopi’ và ‘kopitiam’ được cho là từ dòng người nhập cư đến Singapore từ thế kỷ 19. Tiến sĩ Khairudin Aljunied, phó giáo sư tại Đại học Quốc gia Singapore, người đã nghiên cứu về lịch sử của kopi và kopitiams, cho biết Singapore từng là một phần của quần đảo Mã Lai. Người Mã Lai có văn hóa cà phê của riêng họ, và khi những người từ Nam Trung Quốc và Ấn Độ chuyển đến Malaysia và Singapore, họ đã mang theo thói quen uống cà phê của mình.
Kopitiam bắt đầu từ những quầy hàng ven đường đơn giản, nơi những người di cư sẽ tụ tập. Mặc dù có nguồn gốc từ tầng lớp lao động, kopi đều được tìm kiếm và chấp nhận bởi bất cứ người dân Singapore nào yêu thích nền văn hóa ẩm thực của đất nước. đối với những du khách đến Singapore đi đến quán ăn bình thường và tìm kiếm những món ăn chính thống, một tách kopi sẽ là lựa chọn lý tưởng trong tình huống này.
Cách pha chế kopi
Kopi là một loại cà phê rang đậm, thơm và full body được người dân Singapore yêu thích. Với hương vị caramel ngọt ngào và đậm đà do có thêm sữa đặc, phiên bản cà phê Singapore này mang đến hương vị ngon và được các khách du lịch tìm kiếm.
Kopi được chế biến từ hạt cà phê robusta với hương vị được đánh giá là thơm ngon như được chế biến từ arabica. Do cà phê robusta có hàm lượng caffeine cao hơn, kopi thường được phục vụ trong những tách nhỏ hơn tách cà phê thông thường. Hương vị có được từ loại thức uống này đến từ quá trình chế biến độc đáo.
Để tăng hương vị cà phê robusta, hạt cà phê thường rang bằng chảo. Bên trong chảo, mỡ động vật hoặc bơ được kết hợp với đường để làm caramel cho cà phê. Quá trình này mang lại hương thơm và mùi vị cà phê độc đáo. Sau đó, hạt cà phê được xay và pha trong một dụng cụ đặc biệt gắn với một mảnh vải nhỏ, hoạt động như một bộ khuếch tán. Lượng cà phê lọc thu được sẽ pha với sữa đặc.
Quá trình này tạo ra một dạng cà phê kem có hàm lượng caffeine khá cao. Giá của một tách kopi ở Singapore được xem là ở mức hợp lý, tương đương với 1 USD. Với mức giá này, nhiều người dân Singapore đã bổ sung kopi vào trong thực đơn hàng ngày của họ.
Kopi truyền thống giữ vai trò quan trọng trong bản sắc lịch sử cà phê Singapore. Cà phê là một trong những lựa chọn đồ uống của người dân Singapore, là yếu tố không thể thiếu trong các tương tác xã hội. Thuật ngữ ‘la kopi’ ra đời từ tình huống nghỉ giải lao dùng cà phê của một nhóm bạn bè. Họ có chủ ý đến quán cà phê yêu thích của mình để mua một vài tách kopi. Văn hóa này đã trở thành xu hướng phổ biến ở xã hội hiện đại.
Các loại đồ uống chế biến từ kopi
Đối với các du khách lần đầu hay nhiều lần đến thăm Singapore, việc gọi các đồ uống kopi tại các cửa hàng cà phê hay kopitiam địa phương đôi lúc sẽ mang lại khó khăn và sự nhầm lẫn. Giống như những loại cà phê khác, người dân Singaporse đã nghĩ ra nhiều cách để thưởng thức và phục vụ loại đồ uống thơm ngon của họ. Dưới đây là một số loại đồ uống kopi phổ biến:
- Kopi: loại cà phê thông thường được pha với sữa đặc có đường
- Kopi C: được làm từ đường và sữa cô đặc không đường dành cho những người thích đồ uống ít đường
- Kopi O: thêm đường nhưng không dùng sữa
- Kopi O Kosong: cà phê đen thông thường không đường truyền thống
- Kopi O Siew Dai: cà phê đen thông thường chỉ với một lượng nhỏ đường
- Kopi Peng: cà phê ngọt với sữa và đá
- Kopi Ta Bao: cà phê mang đi
- Kopi Po: cà phê với sữa với một sự pha trộn yếu hơn
- Kopi Gah Dai: đơn giản là cà phê với thêm một chút sữa
- Kopi Kosong Peng: cà phê đen đá thông thường không đường
- Kopi Gau: cà phê mạnh thông thường pha với sữa
Với nền văn hóa Singapore đang phát triển quá nhanh, ý nghĩ thưởng thức cà phê ở một kopitiam địa phương có thể bị mất đi ở một số người. Do đó, những khu vực này đang được thiết kế lại với mục đích giúp mọi người sống chậm lại và dành nhiều thời gian cho xung quanh. Trong khi nhiều người mua những cốc kopi để theo kịp với nhịp sống hối hả, kopitiam lại là chốn dừng chân, ẩn náu cho mọi người khi cần đến.
Hoạt động thương mại trong và ngoài nước của cà phê Singapore
Thị trường cà phê specialty của Singapore
Ngày nay, Singapore tiêu thụ khoảng 15.000 tấn cà phê mỗi năm. Với dân số 5,7 triệu người, con số này tính ra khoảng 2,6 kg bình quân trên đầu người. Lượng cà phê tiêu thụ đã tăng lên đáng kể trong một thập kỷ qua và đặc biệt trong ba năm qua, cà phê specialty đã có sự tăng trưởng đáng kể. Tinh thần ‘coffee break’ có sự chuyển biến, những tách cà phê ở các kopitiam địa phương được kế thừa bởi tinh thần thưởng thức cà phê specialty.
Trong mười năm qua, ngày càng có nhiều cửa hàng cà phê cũng như nhà rang cà phê specialty trên khắp hòn đảo. Cà phê chất lượng cao với nguồn gốc rõ ràng ngày càng được lòng giới tiêu dùng trẻ tuổi. Người tiêu dùng dần nhận thức rõ hơn về niềm đam mê cũng như sự khéo léo đằng sau mỗi tách cà phê.
Cà phê rang nhẹ đã trở nên phổ biến hơn ở Singapore trong vài năm qua vì ngày càng có nhiều người bắt đầu uống cà phê phin pha thủ công. Các loại sữa thay thế từ thực vật như sữa đậu nành, hạnh nhân và yến mạch trở nên rất phổ biến. Bên cạnh đó, cà phê chế biến tự nhiên cũng dần được quan tâm. Cà phê châu Phi từ Ethiopia và Kenya luôn được ưa chuộng nhờ hương vị hoa và trái cây độc đáo của chúng. Tuy nhiên, cà phê trồng ở châu Á cũng được chú ý nhiều hơn, đặc biệt là từ các nước như Indonesia, Myanmar, Lào và Ấn Độ.
Sự tiện lợi ngày càng trở thành lựa chọn ưu tiên đối với người tiêu dùng cà phê trên khắp hòn đảo Singapore. Các sản phẩm pha sẵn (RTD – ready-to-drink) như cold brew, cà phê túi nhỏ giọt và cà phê dạng nén đang trở nên phổ biến hơn.
Singapore với vai trò trung tâm thương mại cà phê
Singapore giữ vai trò quan trọng như là một trung tâm của các hoạt động thương mại về cà phê. Đây là một cảng tự do nơi thực hiện hiệp định thương mại tự do với 26 quốc gia và các khối khác nhau. Có khoảng 50.000 thương hiệu quốc tế có mặt trên quốc đảo này.
Singapore được đánh giá là điểm kết nối lý tưởng giữa các thị trường tiêu thụ và sản xuất cà phê lớn ở cả châu Á và các nơi khác trên thế giới. Với hoạt động thương mại tự do, các cơ sở ngân hàng và bảo hiểm, trung tâm logistics, các cơ sở vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không, cảng và sự hiện diện của các thương nhân cà phê quốc tế là điều kiện để Singapore trở thành một trung tâm trung chuyển cà phê khổng lồ cho toàn khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Hai đối tác thương mại chính của Singapore chuyên về sản xuất cà phê là Indonesia và Việt Nam. Việt Nam thực hiện các hiệp định thương mại tự do nhiều quốc gia và thị trường khác nhau, tạo điều kiện cho các hoạt động thương mại và kinh doanh xuyên biên giới với các nước, trong đó có Singapore. Sự tăng trưởng của phân khúc cà phê specialty ở Đông Nam Á đang thu hút sự chú ý trên phạm vi toàn cầu. Đây là một trong những khu vực có nền kinh tế phát triển nhanh nhất trên thế giới. Ngoài ra, hoạt động thương mại cà phê với Mỹ Latinh đã tăng lên trong vài năm qua.
Các số liệu thống kê về thị trường cà phê ở Singapore
Doanh thu trên thị trường cà phê Singapore lên đến 160,67 triệu USD vào năm 2023. Trong đó, doanh thu của cà phê hòa tan là 142,5 USD và cà phê rang là 1817 USD. Thị trường dự kiến sẽ tăng trưởng 3,20% mỗi năm (CAGR 2023-2028).
Doanh thu cà phê của Singapore tính bình quân đầu người trên 26,81 USD/người năm 2023. Xét trên quy mô toàn cầu, phần lớn doanh thu cà phê ở quốc gia này thu được từ Hoa Kỳ, với 11.000 triệu USD vào năm 2023.
Về mặt sản lượng, thống kê có khoảng 7,33 kg cà phê được trao đổi trên thị trường, với khoảng 6,22 kg cà phê hòa tan và 1,1 kg cà phê rang năm 2023. Thị trường cà phê thương mại dự kiến sẽ tăng trưởng 1,3% về mặt sản lượng vào năm 2024. Năm 2028, tổng khối lượng cà phê thương mại dự kiến sẽ đạt 7,90 triệu kg cà phê.
Một xu hướng đáng chú ý trên thị trường cà phê là nhu cầu ngày càng tăng đối với cà phê specialty. Người tiêu dùng đang tìm kiếm những trải nghiệm cà phê độc đáo và chất lượng cao với các hương vị khác nhau.
Các phương pháp pha cà phê tiếp tục phát triển, mang đến cho người tiêu dùng những trải nghiệm cà phê đa dạng và cá nhân hóa. Các phương pháp pha chế thay thế như cà phê viên nang, AeroPress và cold brew đã trở nên phổ biến. Những phương pháp này cho phép người dùng thử nghiệm các kỹ thuật pha cà phê, thời gian chiết xuất và profile hương vị khác nhau, nâng cao trải nghiệm thưởng thức cà phê tổng thể của họ.
Tính bền vững và nguồn cung ứng cà phê có đạo đức cũng ngày càng được chú trọng. Người tiêu dùng đang dần có ý thức hơn về các tác động đến môi trường và xã hội từ việc sản xuất cà phê. Họ tìm kiếm các thương hiệu ưu tiên hoạt động thương mại công bằng, thúc đẩy các phương pháp canh tác cà phê bền vững. Xu hướng này đã dẫn đến sự gia tăng của các chứng nhận như Rainforest Alliance và Fairtrade, đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn xã hội và môi trường nhất định.
Thị trường cà phê dự kiến sẽ tiếp tục xu hướng tăng, được thúc đẩy bởi những nguyên nhân như mở rộng tiêu thụ cà phê ở các thị trường mới nổi, cao cấp hóa và nhu cầu ngày càng tăng đối với các sản phẩm hữu cơ và được giao dịch công bằng.
Những sự thật thú vị liên quan đến cà phê Singapore
Cà phê ở Singapore không đơn thuần là phong cách ẩm thực hay sự giao lưu văn hóa giữa các quốc gia mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống hằng ngày của người dân Singapore. Dưới đây là những sự thật thú vị liên quan đến tiêu thụ cà phê ở Singapore:
- Người Hoa ở Singapore có thể giảm nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) bằng cách uống cà phê thường xuyên.
- Cà phê của Singapore có từ thế kỷ 19 khi những người nhập cư từ châu Âu đến đây.
- Hàng năm, Singapore tiêu thụ khoảng 15.000 tấn cà phê.
- Một nghiên cứu về đàn ông và phụ nữ châu Á sống ở Singapore đã kết luận rằng việc uống cà phê thường xuyên có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
- Hầu hết hạt cà phê arabica của Singapore được xuất khẩu sang Hoa Kỳ, Việt Nam và Đức.
- Tính đến cuối năm 2020, Singapore đã xuất khẩu khoảng 22,5 triệu USD cà phê trên toàn thế giới.
- Phong trào phòng chống bệnh tiểu đường đã tác động tiêu cực đến doanh số bán cà phê kopi trong năm 2016 và 2017.
Văn hóa cà phê Singapore có thể nói là khá đa dạng và thú vị. Giữ vai trò là một trung tâm thương mại ở Đông Nam Á, Singapore vẫn tiếp tục là cử ngõ cho thị trường cà phê đang phát triển trong khu vực, đặc biệt là đối với các nhà xuất nhập khẩu cà phê xanh. Hơn thế nữa, Singapore chính là cầu nối sản xuất cà phê giữa châu Á và Mỹ Latinh, đóng góp đáng kể cho sự phát triển cà phê toàn cầu.
Tham gia cộng đồng The life of coffee để khám phá thế giới thú vị của cà phê tại ‘Link‘
Nguồn tham khảo
