CFRR– Lịch sử ngắn gọn về sự ra đời và phát triển cùng những biến đổi theo thời gian của các phương pháp và thiết bị pha cà phê thủ công.
Dịch từ perfectdailygrind.com
Tác giả: Miguel A. Hernández Zambrano
Ngày 30 tháng 1 năm 2020
Việc pha cà phê thủ công tại nhà có rất nhiều ưu điểm. Vì tương đối rẻ và dễ thực hiện, nó trở nên phổ biến với những người lần đầu tiên làm quen với cà phê. Đây cũng là một phương pháp mà các chuyên gia và các cửa hàng cà phê có thể dùng để thử nghiệm.
Cho dù bạn là người pha cà phê tại nhà muốn biết thêm về thiết bị nào nên đầu tư hay một barista muốn hiểu rõ hơn về nguồn gốc của thiết bị bạn sử dụng hàng ngày, thì khi biết được lịch sử của các thiết bị pha chế thủ công, bạn sẽ có nhiều lợi thế hơn.
Nội dung dưới đây mô tả những thay đổi theo thời gian của các phương pháp pha cà phê, cũng như các thiết bị phổ biến nhất đang đứng đầu thị trường hiện nay.
SỰ KHỞI ĐẦU CỦA PHƯƠNG PHÁP PHA CÀ PHÊ THỦ CÔNG
Mặc dù không có tài liệu nào cho chúng ta biết chính xác người ta bắt đầu tiêu thụ cà phê khi nào hay ở đâu, nhưng hầu hết đều đồng ý rằng nó có nguồn gốc từ nơi mà ngày nay được gọi là Ethiopia. Theo cuốn sách của Catherine M.Tucker, Coffee Culture: Local Experiences, Global Connections, những người đầu tiên sử dụng cà phê có thể là tổ tiên của người Oromo ở Ethiopia, mà theo những du khách châu Âu đầu tiên, họ đã trộn cà phê xay và hạt với mỡ động vật để tạo ra “quả bóng thức ăn no lâu, giàu calo”.
Khi thế kỷ 15 trôi qua, Đế chế Ottoman của Thổ Nhĩ Kỳ đã mở rộng phạm vi hoạt động của mình đến các khu vực của Bắc Phi, Trung và Đông Âu và Châu Á. Điều này cho phép họ kiểm soát các tuyến đường thương mại chính giữa châu Á, châu Phi và châu Âu. Chính tại đây, họ có thể đã bắt gặp cà phê.
Sau khi làm quen với thức uống này, người Thổ Nhĩ Kỳ đã phát minh ra một trong những phương pháp pha cà phê thủ công sớm nhất. Hạt rang được nghiền bằng cối, thêm nước vào, sau đó đun sôi trong nồi gọi là cezve. Chẳng mấy chốc, phương pháp pha này đã lan rộng từ nhà bếp của Quốc vương đến những ngôi nhà giàu có trên khắp Đế chế Ottoman, cho đến khi toàn bộ người dân đều thích nó.
Người Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman cố gắng giữ độc quyền buôn bán cà phê bằng cách cấm xuất khẩu cà phê, nhưng điều này không thể duy trì lâu. Hạt giống cà phê đã được nhập lậu ra khỏi đất nước và cuối cùng được ưa chuộng khắp châu Âu, nơi nhiều chính phủ châu Âu tìm đến các thuộc địa châu Phi để cung cấp cà phê nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng.
Khi quá trình mở rộng thuộc địa lan rộng, cà phê cũng được phổ biến khắp nơi và đến thế kỷ 18, nó đã trở thành thức uống có mặt trên khắp thế giới. Mặc dù tại thời điểm này, nó chỉ được giới thượng lưu giàu có yêu thích, nhưng thời gian – và việc phát minh ra các thiết bị pha chế thủ công với giá cả phải chăng và dễ tiếp cận – sẽ sớm khiến nó được tất cả mọi người yêu thích.
NHỮNG THIẾT BỊ PHA CÀ PHÊ THỦ CÔNG ĐẦU TIÊN
Khi cà phê đến châu Âu, nó thường được pha chế bằng cách cho cà phê xay vào nước trong một cái nồi và đun sôi, tương tự như cách người Thổ Nhĩ Kỳ thưởng thức cà phê. Nó xâm nhập vào lục địa cùng lúc với cuộc Cách mạng Công nghiệp đang diễn ra. Vào thời điểm đó, hầu hết mọi người uống bia hoặc rượu như một sự thay thế an toàn hơn cho nước. Nhờ uống cà phê, những công nhân tham gia vào công việc của nhà máy mà không bị cản trở bởi các tác dụng phụ thông thường của tình trạng say xỉn.
Vào thế kỷ 19, phương pháp pha nhỏ giọt đã được phát triển ở Pháp. Với phương pháp này, cà phê xay được đặt trong một vật chứa nằm giữa hai khoang của một chiếc ấm, nước nóng được thêm vào khoang trên cùng. Sau đó, nó thấm qua cà phê và nhỏ giọt vào hộp đựng ở dưới cùng.
Chính trong thế kỷ này, việc pha cà phê trong nước đã diễn ra một cách nghiêm túc. Năm 1908, một phụ nữ người Đức tên là Amalie Auguste Melitta Bentz đã phát minh ra bộ lọc cà phê đầu tiên, nhờ đó cô có thể pha cà phê không có cặn và có hương vị rõ ràng hơn. Cô đã được cấp bằng sáng chế cho ý tưởng bộ lọc giấy của mình và thành lập công ty Melitta cùng năm.
Melitta và chồng trình bày các bộ lọc của mình tại Hội chợ Thương mại Leipzig năm 1909, và nó đã diễn ra thành công. Sau khi thực hiện một số điều chỉnh, bộ lọc hình nón ra đời, bộ lọc này đã trở nên phổ biến do thiết kế cải tiến của nó.
LỊCH SỬ CỦA MOKA POT
Khi cà phê lan rộng ra khắp châu Âu, Pháp và Đức không phải là những quốc gia duy nhất thử sức với việc tạo ra các phương pháp pha cà phê thủ công. Trong khi ở thế kỷ 18, những thiết bị pha cà phê espresso cơ học quy mô lớn được cấp bằng sáng chế, thì sự bùng nổ kinh tế ở thế kỷ 19 của Ý đã chứng kiến người dân địa phương đòi hỏi những cách để thưởng thức cà phê chất lượng tương tự, hiệu quả ngay tại nhà.
Vào năm 1933, Alfonso Bialetti đã phát minh ra Moka Pot. Được thiết kế để sử dụng trên bếp, nồi có ba phần. Nó truyền nước sôi được điều áp bằng hơi nước qua một cái phễu và cà phê xay vào ngăn trên cùng.
Thành công đến ngay lập tức và Moka Pot vẫn được Bialetti sản xuất cho đến ngày nay, ngay cả khi công ty gặp phải sự cạnh tranh ngày càng tăng từ máy pha cà phê viên nén và các thiết bị khác.
FRENCH PRESS
Vài năm trước khi Alfonso Bialetti phát minh ra Moka Pot, hai người Pháp đã tạo ra phiên bản đầu tiên của French Press. Năm 1852, Mayer và Deforge được cấp bằng sáng chế cho một thiết kế của thiết bị thủ công này, khác biệt đáng kể so với loại mà chúng ta hiện đang sử dụng, vì nó không có van cao su bên trong bình.
Năm 1929, hai người Ý, Attilio Calimani và Giulio Moneta, đã được cấp bằng sáng chế cho một thiết kế thiết bị pha cà phê giống như French Press mà chúng ta biết ngày nay. Phiên bản này bao gồm một vòng đệm xung quanh các đĩa pít tông, giữ cho chúng ngang bằng với ngăn chứa và giúp quá trình nhấn xuống hiệu quả hơn.
Chỉ đến năm 1958, thiết kế phổ biến nhất của thiết bị này mới được cấp bằng sáng chế và thực hiện bởi một người đàn ông Thụy Sĩ tên là Faliero Bondanini. Vì nó được sản xuất ở Pháp nên nó trở nên phổ biến ở đó và có tên gọi là Chambord .
Phiên bản đặc biệt này là một thiết bị ngâm hoàn toàn, có nghĩa là cà phê xay tiếp xúc toàn bộ với nước nóng trong khoảng bốn phút khi pít tông được đẩy xuống. Trong quá trình rót, bộ lọc giữ cà phê xay trong bình, tạo ra tách cà phê sạch và đậm đà.
Trong khi không có đơn vị nào tập trung việc sản xuất thiết bị này, công ty đồ dùng nhà bếp và bộ đồ ăn Đan Mạch Bodum đã sản xuất phiên bản của họ từ năm 1974 và đạt được thành công lớn. Phiên bản của họ được gọi là Bistro và phân phối cho các nhà bán lẻ trên khắp thế giới.
CHEMEX
Năm 1941, nhà hóa học và nhà phát minh người Đức Peter J. Schlumbohm đã tạo ra Chemex, đây là một trong nhiều phát minh mà ông đã tạo ra. Sau khi từ bỏ công việc kinh doanh hóa chất của gia đình, những năm tháng ông dành để lấy bằng Tiến sĩ Hóa học tại Đại học Berlin đã hình thành nền tảng cho những phát minh trong tương lai của mình.
Ông trưng bày nguyên mẫu của thiết bị pha cà phê Chemex lần đầu tiên tại Hội chợ Thế giới New York vào năm 1939 và thành lập Tập đoàn Chemex hai năm sau đó để sản xuất và tiếp thị nó.
Schlumbohm rất chú trọng đến những phát minh của mình, và ảnh hưởng giáo dục của ông thể hiện rõ ràng trong bộ thiết bị giống như dụng cụ trong phòng thí nghiệm hóa học của Chemex. Kiểu dáng của nó giống với phong cách của các nhà thiết kế theo chủ nghĩa Hiện đại, và nó đã được Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại xác nhận.
Sử dụng phương pháp pour-over, Chemex hoạt động bằng cách cho nước đi qua lớp cà phê và bộ lọc giấy. Vì các bộ lọc thường nặng hơn 20-30% so với các bộ lọc khác nên chúng giữ lại nhiều cặn hơn trong quá trình pha, dẫn đến tách cà phê sạch hơn.
KALITA WAVE
Công ty Kalita là một công ty Nhật Bản đã sản xuất thiết bị cà phê và bộ lọc giấy từ những năm 50. Họ đã tạo ra dòng Kalita Wave vào năm 2010. Thiết bị này thoạt nhìn giống với V60 nhưng có một số điểm khác biệt chính.
Không giống như V60, Kalita Wave có đáy phẳng với ba lỗ chiết xuất, giúp làm chậm dòng nước chảy qua cà phê xay, để có một tách cà phê sắc nét. Ống nhỏ giọt ít tiếp xúc với bộ lọc, giữ nhiệt độ ổn định và phân tán nước đều.
Nhờ đáy phẳng, dòng nước được hạn chế một cách ổn định hơn so với các loại ống nhỏ giọt thủ công khác. Điều này tạo ra một lớp nền bằng phẳng hơn, để chiết xuất hương vị đồng đều hơn.
Kalita Wave làm từ kim loại, vì thế nó thân thiện với bếp nấu (như Moka Pot). Thiết bị này đôi khi cũng được làm bằng chất liệu thủy tinh và gốm.
HARIO V60
Chemex không phải là thiết bị pha cà phê thủ công duy nhất có nguồn gốc từ nền tảng hóa học. Hario V60 được tạo ra bởi một công ty ở Tokyo chuyên sản xuất và bán các sản phẩm thủy tinh sử dụng vật lý và hóa học. Đây là sản phẩm ra đời tương đối muộn đối với ngành công nghiệp thiết bị pha chế thủ công, chỉ mới được phát minh vào năm 2015 và nó được đặt tên theo góc 60º của hình nón.
V60 có ba tính chất ảnh hưởng đến khả năng pha chế của nó. Đầu tiên, dạng hình nón của nó cho phép nước chảy về phía trung tâm, để có thời gian tiếp xúc lâu hơn với cà phê xay. Thứ hai, nó chỉ có một lỗ thoát nước duy nhất, vì thế hương vị của cà phê có thể được thay đổi bằng cách thay đổi tốc độ rót nước vào. Cuối cùng, hình nón có các đường gân xoắn ốc ở bên trong, để không khí thoát ra ngoài và tối đa hóa sự giãn nở của cà phê.
V60 lần đầu tiên được giới thiệu bằng gốm và thủy tinh, sau đó là nhựa và cuối cùng là kim loại. Nó cũng được phát hành trong một phiên bản bằng đồng, để dẫn nhiệt và giữ nhiệt hiệu quả hơn, từ đó chiết xuất tốt hơn.
AEROPRESS
AeroPress được kỹ sư Alan Adler phát minh vào năm 2005 và là một thiết bị pha đáng chú ý đến từ Hoa Kỳ. Được làm bằng polycarbonate, nó không chứa BPA và phthalate, đồng thời có chữ thương hiệu bằng vàng, giúp phát hiện hàng giả dễ dàng hơn.
Adler tạo ra thiết bị này vì muốn uống một tách cà phê ít đắng hơn. Anh ấy nhận thấy rằng để làm được điều này, thời gian ủ cần phải được rút ngắn. Ông đã tạo ra một không gian kín để tăng áp suất cần thiết trong quá trình pha, điều này cũng dẫn đến thời gian pha nhanh hơn nhiều so với hầu hết các thiết bị thủ công trên thị trường.
Nhỏ gọn, dễ mang theo và dễ lau chùi, AeroPress đã tạo ra chỗ đứng trong ngành. Giờ đây, thiết bị này cũng có giải vô địch của riêng mình, với Giải vô địch AeroPress Thế giới thu hút các hạng mục từ khắp nơi trên thế giới hàng năm.
Các phương pháp thủ công đã mở ra một con đường hướng tới nhiều thử nghiệm hơn cho những người pha chế tại nhà cũng như các quán cà phê. Đối với cả hai nhóm, không có quy tắc cứng nhắc hay nhanh chóng nào về cách chúng được sử dụng để pha cà phê.
Biết cách mỗi thiết bị được tạo ra và hoạt động sẽ không chỉ giúp bạn thưởng thức đồ uống tốt hơn mà còn tôn trọng những nỗ lực đã bỏ ra để tạo ra từng thiết bị – cho dù bạn đang thưởng thức nó ở nhà hay sử dụng nó để phục vụ người khác.
