CFRR – Phần Lan có sản lượng tiêu thụ cà phê cao trên thế giới và văn hóa cà phê gắn liền với vòng đời của người Phần Lan
Phần Lan được biết đến với văn hóa thưởng thức cà phê. Ở đây có một trong những chuỗi cà phê nổi tiếng nhất thế giới là Espresso House. Không có gì đáng ngạc nhiên khi nói rằng người Phần Lan dành một tình yêu mãnh liệt cho cà phê. Trong vài năm qua, sản lượng cà phê tiêu thụ tính bình quân đầu người của quốc gia này cao hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới.
Trên thực tế, cà phê quan trọng đối với người Phần Lan đến mức họ ban hành luật quy định phải có tối thiểu 2 lần nghỉ giải lao để uống cà phê trong thời gian làm việc. Vậy tại sao người dân nơi đây lại yêu thích cà phê đến thế? Điều gì đã làm cho văn hóa thưởng thức cà phê ở Phần Lan trở nên đặc biệt như vậy?
Lịch sử phát triển của cà phê Phần Lan
Lịch sử của cà phê Phần Lan bắt đầu từ thế kỷ 17 khi nó lần đầu tiên được giới thiệu ở quốc gia này. Những người dân di cư từ Thụy Điển đã mang hạt cà phê của họ từ Trung Âu sang. Những người nhập cư này cũng mang theo phương pháp rang cà phê trên lửa. Đó là cách cà phê Phần Lan vẫn giữ được mùi và hương vị độc đáo của mình.
Trong thời gian đầu, cà phê chủ yếu được tiêu thụ bởi tầng lớp thượng lưu và được xem là mặt hàng xa xỉ. Thậm chí, nó còn được xem là một loại thuốc có tính năng chữa bệnh. Đến tận đầu thế kỷ 20, cà phê mới thực sự phổ biến rộng rãi và giá cả trở nên phù hợp hơn với người dân Phần Lan. Năm 1919, cà phê được chú ý nhiều hơn do rượu bị cấm hoàn toàn ở quốc gia này. Đây cũng là thành quả của những tiến bộ trong công nghệ và giao thông vận tải đã thúc đẩy hoạt động nhập khẩu cà phê từ nước ngoài.
Trong Thế chiến thứ 2, cà phê bị tuyệt chủng và do đó người dân địa phương chuyển sang các sản phẩm thay thế có nguồn gốc hữu cơ như củ cải đường, củ dền… Sau chiến tranh, cà phê phổ biến trở lại và Phần Lan trở thành thủ phủ của cà phê với lượng tiêu thụ cao hơn cả Italy và Tây Ban Nha.
Không lâu sau đó, các quán cà phê dần hình thành ở Helsinki và các thành phố lớn khác. Ngày nay, cà phê là một phần của văn hóa và đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội của người dân quốc gia này. Không hề hiếm thấy hình ảnh người dân Phần Lan quây quần, thưởng thức tách cà phê và trò chuyện vui vẻ.
Sản lượng tiêu thụ cà phê ở Phần Lan
Theo ước tính, người dân châu Âu là những người uống nhiều cà phê nhất trên thế giới và Bắc Âu là những nước có sản lượng tiêu thụ cao nhất trong số đó. Năm 2019, lượng cà phê tiêu thụ bình quân ở Phần Lan là 11,8 kg/người/năm, xếp thứ 2 sau Luxembourg với 25,1 kg/người/năm.
Lượng cà phê tiêu thụ bình quân ở Phần Lan tương đối cao so với các quốc gia khác và giữ vững vị trí qua các năm. Trong giai đoạn 2012-2022, bình quân mỗi người dân dùng trên 8 kg cà phê mỗi năm. Năm 2022, sản lượng tiêu thụ đạt 8,9 kg/người/năm. Đây là con số khá cao và khiến quốc gia này trở thành một trong những nước tiêu thụ cà phê hàng đầu thế giới.
Mỗi ngày, người dân ở Phần Lan có thể tiêu thụ đến khoảng 8-10 cup. Điều này được xem là hoàn toàn bình thường vì nó giúp họ có thể chống chọi với thời tiết giá lạnh, giữ ấm và bảo toàn năng lượng cả ngày. Mức tiêu thụ cà phê của người dân nơi đây trung bình khoảng 2,9 cup mỗi ngày, cao hơn so với hầu hết các quốc gia khác. Con số này bị chi phối bởi nhiều yếu tố, trong đó có loại cà phê tiêu thụ hay lượng sữa và đường được thêm vào.
Khẩu vị thưởng thức cà phê của người Phần Lan
Hương vị cà phê Phần Lan
Cà phê Phần Lan được đánh giá là một trong những loại cà phê ngon nhất thế giới. Cà phê ở đây có hương vị nồng nàn và đậm đà nên được nhiều người ưa thích. Vị đắng của cà phê có thể được loại bỏ bằng cách kết hợp với vị ngọt của một ít sữa và đường. Cà phê pha với sữa tạo nên một hương vị độc đáo và dễ chịu.
Cà phê nhỏ giọt là sự lựa chọn hàng đầu ở Phần Lan nhằm tạo ra tách cà phê đậm đà hương vị. Espresso, lattes và cappuccino là những thức uống tương đối mới đối với người dân. Họ ưa chuộng cà phê đen vì họ tin rằng sữa và đường sẽ che lấp hương vị của cà phê. Tuy nhiên, vẫn có người Phần Lan dùng cà phê đen với ít đường và sữa để loại bỏ vị đắng cà phê, không giống như các nước châu Âu dùng các thức uống cà phê chủ yếu pha chế với sữa như latte. Ở Phần Lan, thức uống có tên gọi ‘kahvi maitona’ nghĩa là cà phê pha với sữa.
Loại cà phê phổ biến nhất ở đất nước này có tên gọi là ‘kaffeost’, một loại cà phê với phô mai. Thức uống này được pha chế bằng cách thêm một miếng bánh mì của Phần Lan vào cà phê. Bánh mì thấm vào cà phê tạo nên một hương vị độc đáo. Nhiều người yêu thích loại cà phê này vì nó có vị không đắng như cà phê truyền thống.
Người Phần Lan đam mê cà phê và tự hào về chất lượng của nó. Một loại cà phê được dùng phổ biến ở Phần Lan có tên gọi là ‘korvapuusti’, nghĩa là bánh cuộn quế. Loại cà phê này được pha chế với một loại bánh quế đặc biệt và có hương vị phong phú.
Phương pháp chế biến cà phê Phần Lan
Cà phê Phần Lan được chế biến bằng phương pháp gọi là ‘pulled coffee’ hoặc là ‘stovetop coffee’. Phương pháp này liên quan đến việc đun nóng nước trên bếp và thêm cà phê xay vào. Sau đó, hỗn hợp này được khuấy và để lửa nhỏ trong vài phút trước khi đem phục vụ.
Máy pha cà phê nhỏ giọt được sử dụng rộng rãi ở Phần Lan và nhiều hộ gia đình đã sở hữu chiếc máy này. Mặc dù các phong cách pha chế khác nhau, những phương pháp này đều chế biến ra cà phê đen nguyên chất. Đây là loại thức uống được ưa thích ở Phần Lan.
Cà phê pha theo phương pháp ‘pulled coffee’ thường đậm đà và thơm hơn so với cà phê nhỏ giọt. Người Phần Lan thường thêm đường hay các chất làm ngọt vào cà phê của họ. Nguyên nhân của thói quen này là do chế độ ăn uống truyền thống của người dân Phần Lan khá nặng về đồ ngọt. Họ có nhu cầu cao về cung cấp năng lượng trong những tháng mùa đông lạnh giá.
Trong khi phần lớn các quốc gia chuộng cà phê rang đậm thì hầu hết cà phê ở Phần Lan được rang nhẹ. Sở thích rang nhẹ là một sự phát triển tương đối mới ở quốc gia này. Người Phần Lan bắt đầu cân nhắc đến hình thức rang đậm hơn trong khoảng 10 năm trở lại đây. Phần lớn cà phê được sử dụng từ máy pha cà phê phin và được tiêu thụ chủ yếu trong các quán cà phê.
Trong những tháng của mùa hè, món cà phê đá sẽ được tìm thấy ở Phần Lan mặc dù nó không phải là thức uống phổ biến được lựa chọn. Phần Lan là nơi có hơn 25.000 quán cà phê và khoảng 2.000 công ty rang cà phê. Juhla Mokka là thương hiệu cà phê nổi tiếng và đáng tin cậy nhất ở Phần Lan. Thương hiệu này có thể được tìm thấy ở hầu hết các cửa hàng và quán cà phê.
Văn hóa thưởng thức cà phê ở Phần Lan
Không thể phủ nhận rằng cà phê là một phần quan trọng trong văn hóa và xã hội ở Phần Lan. Điều này được thể hiện qua lượng thời gian, công sức và tiền bạc họ dành cho cà phê. Đây là thức uống được tiêu thụ hàng ngày và trong các sự kiện xã hội. Có nhiều điều thú vị đã làm nên nét độc đáo cho cà phê Phần Lan.
Người Phần Lan không xem cà phê đơn thuần là thức uống chứa caffeine. Thưởng thức cà phê đối với người dân nơi đây là cả một nét văn hóa và truyền thống đã ăn sâu vào cuộc sống của họ qua hàng thế kỷ.
Văn hóa thưởng thức ở các quán cà phê Phần Lan
Nét độc đáo trong văn hóa cà phê Phần Lan thể hiện qua thiết kế của các quán cà phê. Đối với người dân Phần Lan, quán cà phê thường là nơi ấm cúng và hấp dẫn để mọi người tụ tập để thư giãn và giao lưu. Đây thường không phải là nơi mọi người đến học tập hay làm việc. Thay vào đó, họ dành thời gian cho một cuộc trò chuyện nhàn nhã bên những tách cà phê ngon.
Các cửa hàng cà phê mang thương hiệu quốc tế như Starbucks vẫn được tìm thấy ở Phần Lan. Tuy nhiên, phần lớn các quán cà phê ở đất nước này thuộc sở hữu người dân địa phương. Những quán cà phê nhỏ xinh đẹp này thường xuất hiện ở các ngóc ngách xung quanh các công ty nhằm đảm bảo mọi người có thể dễ dàng thưởng thức một tách cà phê yêu thích mà không gặp trở ngại gì.
Hầu hết cà phê phục vụ ở các quán này đều gần với khẩu vị của người dân Phần Lan. Đó là cà phê rang nhẹ dùng với máy pha cà phê nhỏ giọt. Ở đây cũng phục vụ các món ngọt có sẵn và cà phê có thể được bổ sung miễn phí ở lần thứ hai. Đa phần các quán cà phê ở Phần Lan có hương vị tương tự nhau, người dân vẫn có những quán cà phê yêu thích của riêng họ.
Văn hóa cà phê Phần Lan ở nơi làm việc
Văn hóa cà phê Phần Lan gắn liền với chốn văn phòng làm việc. Mọi người uống khá nhiều cà phê mỗi ngày. Do đó, nhiều nơi làm việc trang bị sẵn máy pha cà phê cho nhân viên. Thông thường, tách cà phê xuất hiện tuần tự vào buổi sáng, giờ giải lao, giờ ăn trưa và cuối ngày làm việc.
Ở một số nơi, nhân viên nghỉ giải lao cùng nhau và thưởng thức cà phê. Luật Phần Lan quy định bắt buộc phải có hai lần ‘coffee break’ 10-15 phút tại nơi làm việc mỗi ngày bên cạnh thời gian nghỉ trưa dùng bữa 30 phút. Họ thường tụ tập nghỉ giải lao tại phòng bếp hay các nơi khác. Điều này góp phần nâng cao tinh thần đồng đội và thúc đẩy tình cảm gắn bó giữa các đồng nghiệp. Đây là cách họ tìm thấy sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Trong các cuộc họp hoặc buổi thuyết trình, phục vụ cà phê giúp mọi người cảm thấy thư giãn và thoải mái hơn.
Văn hóa cà phê Phần Lan thể hiện rõ nét qua cách họ tự tiếp thị cho doanh nghiệp mình. Nhiều công ty sử dụng cà phê để nâng cao lợi thế cạnh tranh. Một số công ty cung cấp cà phê miễn phí cho nhân viên trong khi các công ty khác đề xuất ưu đãi giảm giá ở các quán cà phê địa phương. Quan trọng hơn, trong các thỏa thuận lao động, các công ty đề cập đến việc cung cấp cho nhân viên ít nhất hai lần ‘coffee break’ trong ngày làm việc của họ.
Chuẩn mực xã hội về cà phê ở Phần Lan
Quy tắc chính đầu tiên là khi mời khách vào nhà, người Phần Lan phải mời họ một ly cà phê. Bất kể chuyến thăm dài hay ngắn, thậm chí là đến bất ngờ, khách đều được mời một tách cà phê. Việc không mời hay từ chối lời mời cà phê đều bị xem là hành vi khiếm nhã. Trong ngữ cảnh này, cà phê thường được mời ở dạng ít, phục vụ kèm ‘Santsikuppi’. Ở một số gia đình, chủ nhà có tục lệ không uống cà phê trước mặt khách.
Trong nhiều trường hợp, người Phần Lan có những tách cà phê dùng riêng cho những dịp cụ thể hay sử dụng hàng ngày. Loại tách phổ biến tên là ‘pyhäkupit’ với ý nghĩa là ‘chén thánh’.
Nếu một người Phần Lan mời ai đó đi uống cà phê, điều quan trọng là có thể họ không có nhu cầu về một cuộc trò chuyện. Đôi khi họ chỉ muốn cùng một người khác dùng tách cà phê trong im lặng. Việc im lặng và thưởng thức tách cà phê là điều hoàn toàn bình thường và phổ biến đối với người Phần Lan.
Ở đất nước này, cà phê được uống ở bất kỳ dịp lễ hay ngày kỷ niệm nào, khi một em bé chào đời, sau đám tang, khi một cá nhân kết hôn hay ly hôn. Một số nghi thức xã hội phổ biến có liên quan đến cà phê như ‘läksiäiskahvit’ (cà phê tạm biệt), ‘mitalikahvit’ (sau khi giành huy chương), ‘matkakahvi’ (dùng cà phê để đi du lịch) và ‘vaalikahvit’ (cà phê bầu cử). Vì Phần Lan là một nước có nền dân chủ mạnh, ‘vaalikahvit’ được thực hiện sau khi người dân bỏ phiếu.
Một người Phần Lan bản xứ uống cà phê ở hầu hết thời gian trong ngày của họ. Một số người thậm chí còn uống cà phê trước khi đi ngủ mặc dù phải chịu tác dụng của chất caffeine. Những quy tắc cà phê thường gặp trong xã hội như ‘aamukahvi’ (cà phê buổi sáng), ‘päiväkahvi’ (cà phê ban ngày), ‘iltakahvi’ (cà phê buổi tối) và ‘saunakahvi’ (cà phê xông hơi).
Quan niệm tín ngưỡng về cà phê ở Phần Lan
Khi nhắc đến cà phê, có nhiều quy tắc và đặc điểm văn hóa, truyền thống được người Phần Lan tuân theo một cách phù hợp với tôn giáo của họ. Những điều này được truyền qua nhiều thế hệ và tồn tại ở một số hộ gia đình cho đến ngày nay.
Những quy tắc, quan niệm về cà phê có thể đề cập đến như:
- Nếu bạn làm đổ cà phê, nghĩa là sắp có người đến thăm bạn.
- Nếu bạn đặt cốc cà phê xuống và tay cầm hướng về phía bạn, điều đó có nghĩa là bạn sẽ gặp xui xẻo.
- Nếu bạn đặt cốc cà phê xuống và tay cầm hướng ra xa bạn, điều đó có nghĩa là bạn sẽ gặp may mắn.
- Nếu bạn vừa uống cà phê vừa đứng, điều đó có nghĩa là bạn sẽ không bao giờ kết hôn.
- Nếu phụ nữ mang thai uống cà phê, đứa trẻ sinh ra sẽ có vết bớt hình hạt cà phê.
- Bạn không nên uống cà phê trong bóng tối.
- Không nên uống ngụm cà phê đầu tiên từ cốc của chính bạn.
- Nếu bạn làm đổ cà phê, bạn sẽ không bao giờ tìm thấy tình yêu đích thực.
Tất cả những quan niệm này được người Phần Lan rất coi trọng và tác động đến hành vi của mọi người. Nếu bạn đến thăm một ngôi nhà, trước tiên hãy hỏi xem người chủ nhà có quan niệm tín ngưỡng cà phê không và đảm bảo không làm đổ cà phê của bạn.
Những sự thật thú vị về cà phê Phần Lan
Cà phê đóng vai trò quan trọng trong văn hóa và giao tiếp xã hội của người Phần Lan. Vì vậy, tồn tại một số điều thú vị liên quan đến văn hóa cà phê ở đất nước này.
- Người Phần Lan uống trung bình 2.9 cup mỗi ngày, một số người uống đến 9 cup mỗi ngày.
- Phần Lan thuộc top 3 quốc gia tiêu thụ cà phê hàng đầu thế giới.
- Ở Phần Lan, ‘Kahvi’ có nghĩa là cà phê.
- Luật ở Phần Lan quy định 2 lần ‘coffee break’ tại nơi làm việc.
- Cà phê thường được thưởng thức ở dạng nguyên chất hoặc với ít sữa và đường.
- Sẽ thật thô lỗ khi từ chối cà phê hoặc không mời khách dùng cà phê trong nhà.
- Cà phê không chỉ là một thức uống mà là một phần trong cuộc sống và văn hóa của mỗi người Phần Lan.
Khi nhắc đến Phần Lan, mọi người không chỉ liên tưởng một quốc gia hạnh phúc nhất trên thế giới mà còn đến cả văn hóa cà phê đã ăn sâu, len lỏi trong cuộc sống hàng ngày của người dân. Cuộc sống của họ gắn liền với tách cà phê từ thời gian làm việc, bên gia đình đến cùng bạn bè. Người Phần Lan có thể uống cà phê trong nhà hay ra ngoài cùng bạn bè im lặng thưởng thức tách cà phê. Nếu có dịp, bạn hãy đến Phần Lan để trải nghiệm lối sống hạnh phúc cũng như văn hóa thưởng thức cà phê ở đất nước này.
Tham gia cộng đồng The life of coffee để khám phá thế giới thú vị của cà phê tại ‘Link‘
Nguồn tham khảo
